Lịch sử hình thành
Trường đại học sư phạm Hà Nội đã thành lập ra một lớp toán đầu tiên khá đặc biệt, mở ra cho 33 học sinh giỏi ở huyện Phù Cừ, Hưng Yên. Đây chính là lớp học tiền thân của trường Trung học phổ thông chuyên Đại học Sư phạm.
Giai đoạn hình thành và phát triển
Giai đoạn hình thành và phát triển được chia làm ba giai đoạn chính:
Năm 1966-1995: Lớp toán đặc biệt được quản lý bởi khoa toán của trường đại học sư phạm Hà Nội. Đến năm 1995 lớp toán đặc biệt đã đổi tên thành Hệ Trung học phổ thông Chuyên Toán-Tin.
Năm 2005: Hệ Trung học phổ thông Chuyên Toán-Tin được đổi tên thành Khối THPT Chuyên Đại học Sư Phạm Hà Nội. Đây trở thành một khoa của trường Đại học Sư phạm Hà Nội và có thêm nhiều lớp chuyên khác như: chuyên văn, lý, hóa, sinh.
Năm 2009 Khối THPT Chuyên Đại học Sư Phạm Hà Nội được đổi tên thành Trường Trung học phổ thông Chuyên, Đại học Sư phạm Hà Nội.
Hình thức tuyển sinh
Những năm đầu tiên phát triển, trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm không đứng ra để tuyển sinh mà việc này do bộ giáo dục và đào tạo nắm giữ trách nhiệm.
Những học sinh giỏi sẽ được tham gia vào kỳ thi trường chuyên của bộ giáo dục và đào tạo.
Giai đoạn tự chủ, trường Trung học phổ thông Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội đã được quyền tự tuyển sinh. Đối tượng tham gia là tất cả các thí sinh trung học cơ sở ở trên cả nước. Kỳ thi được trường tổ chức riêng vào tháng 6 hàng năm và có rất nhiều học sinh tham gia dự thi. Tỷ lệ chọi khá cao nên học sinh cần cố gắng ôn luyện rất nhiều.
Một kỳ thì sẽ chia ra là hai ngày thi. Trong đó, ngày thi đầu tiên thí sinh sẽ thi các môn bắt buộc đó là toán, văn. Ngày thi tiếp theo là ngoại ngữ và môn chuyên theo nguyện vọng.
Mỗi một lớp có tối đa 40 học sinh, tỷ lệ chọi có thể lên đến 5 chọi 1.
Hình thức giáo dục
Mô hình giáo dục
Học sinh trong trường sẽ được phân lớp theo nguyện vọng ban đầu khi tham gia đăng ký thi vào trường. Hiện nay trường có 2 lớp chuyên toán, hai lớp chuyên anh, một lớp chuyên văn, lý, sinh, hóa, tin và có 4 lớp hệ cân chuyên. Vậy tổng số lớp của trường là 13 lớp. Với những môn học chuyên, số tiết sẽ được tăng lên gấp đôi so với chương trình học của các lớp khác. Ngoài việc học các môn chuyên, học sinh cũng cần học thêm những buổi học để nâng cao kỹ năng và kiến thức còn được gọi là các buổi học chuyên đề.
Học sinh trường chuyên, khi tham gia các lớp học nâng cao và tham gia vào các hội thảo, hay những khóa nghiên cứu khoa học sẽ được cử đi thi cấp quốc gia đem về các giải thưởng lớn. Vì là trường chuyên nên chắc chắn sẽ có rất nhiều cơ hội cho học sinh thử sức để cọ sát và trải nghiệm thật nhiều.
Giáo viên
Giáo viên của trường được bộ giáo dục tuyển chọn rất kỹ lưỡng từ những trường học uy tín trên mọi miền của đất nước, các thầy cô giáo đều có chuyên môn nghiệp vụ cao cũng như kinh nghiệm giảng dạy lâu năm trong nghề. Trường có rất nhiều các giáo viên đã có bằng thạc sĩ, tiến sĩ đầu ngành. Các giảng viên đều có những giáo trình riêng để đào tạo đội ngũ học sinh tham gia vào các đội tuyển cấp quốc gia, biện soạn giáo án, chương trình dạy học cho hệ chuyên và hệ phổ thông. Ngoài ra các giáo viên của trường cũng được tham gia vào
việc ra đề thi cho kỳ thi trung học phổ thông quốc gia và những cuộc thi học sinh giỏi các cấp.
Cơ sở vật chất
Khuôn viên của trường ở ngay trong khu đai học sư phạm và đại học quốc gia Hà Nội. Hiện nay trường học được chia làm 24 lớp, trong đó có phòng học đa bộ môn. Lớp học có cả những lớp dành cho các môn riêng biệt. Trường đã được xây dựng và cải tạo khá nhiền lần, thay đổi trang thiết bị cũng như cơ sở hạ tầng để cho học sinh có được nơi học tập tốt nhất, đầy đủ nhất.
Thư viện của trường
Vì là trường học được thành lập từ Đại học Sư phạm Hà Nội nên học sinh của trường có thể sử dụng thư viện của Đại học Sư phạm Hà Nội. Diện tích của thư viện lên đến 6000m2, có đến 31 phòng học tập được trang bị rất nhiều đầu sách, trang thiết bị học tập cũng như những phòng để nghiên cứu cho những bộ môn riêng biệt. Kho tài liệu học tập được cập nhật liên tục với rất nhiều tài liệu đa dạng, phong phú và học sinh đều có thể tìm đọc cũng như mượn sách để nghiên cứu thêm sau giờ học trên lớp.
Tại thư viện có thêm phòng học tin học để học sinh học thực hành cho bộ môn này hoặc tra cứu thông tin, tài liệu phục vụ cho bài học.
Nơi ở của trường
Để đem lại sự thoải mái cũng như tiện nghi nhất cho học sinh, trường học cũng có ký túc xá riêng với mức giá cả rất hợp lý cho các bạn học sinh xa nhà có thể ở lại. Ký túc xá có phòng căng tin, phòng giặt đồ, nhà xe, căng tin và hệ thống mạng Internet đầy đủ tiện nghi cho học sinh.